صفحه اصلی  »  مشاهیر لنگرود   »   محمود پاینده لنگرودی
زنده‌یاد محمود پاینده لنگرودی مردم‌شناس، شاعر، فرهنگنامه‌نویس، خوشنویس در ۱۲ آبان سال ۱۳۱۰ خورشیدی در شهر لنگرود به دنیا آمد. پدرش محمد نباتچی از بازاریان خوشنام لنگرود بود.
پاینده، تحصیلات ابتدایی را در شهر لنگرود به پایان برد، اما به دلیل بیماری پس از ۲ سال ترک تحصیل بار دیگر به دبیرستان رفت و به تحصیلات خود ادامه داد. پس از پایان تحصیلات دبیرستانی به کارهای فرهنگی رغبت نشان داد و در کنار آن به فعالیت سیاسی پرداخت. در همین دوران با نشریه «چلنگر» آشنا شد و به سرودن شعر پرداخت.

پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به دلیل فشارهایی که بر او وارد می‌شد، زادگاه خود را ترک گفت و به تهران کوچ کرد. در سال‌های ۱۳۳۳ و ۱۳۳۴ با اهل قلم تهران آشنا شد و با مجله امید ایران به همکاری پرداخت و هر هفته دو صفحه از مجله را با شعر سیاسی خود پر کرد. مجله امید در سال ۱۳۳۴ پس از یک سال انتشار از فعالیت باز ماند و تعطیل شد.

پاینده قریحه‌ای خوش داشت و به فارسی و گیلکی شعر می‌سرود. او از رهروان سبک نیمایی بود و در سال ۱۳۳۴ نخستین مجموعه اشعار خود را به نام «گل عصیان» با مقدمه پرویز جهانگیر منتشر کرد. ۲ سال بعد ترانه‌های گیلکی (مجموعه‌ای شامل ۴۴ دوبیتی) از ناصر فرهادیان، شهدی لنگرودی و محمود پاینده را در سال ۱۳۳۶ منتشر و چاپ کرد.

خوشنویسی را در انجمن خوشنویسان نزد استادانی چون: ابراهیم بوذری، حسین میرخانی و عبدالله فرادی آموخت و از سال ۱۳۳۷ برای امرارمعاش به کارهای مختلف از جمله: حسابداری، نقاشی، تابلونویسی و خوشنویسی دست یازید. مدتی در سازمان تبلیغاتی «آوازه» به کار طراحی اشتغال ورزید و طراحی‌های او خواستاران زیادی داشت. بعدها در موسسه کیهان استخدام شد و تا زمان بازنشستگی در آن موسسه مشغول به‌کار بود.

در سال ۱۳۳۸ نخستین منظومه گیلکی خود را به‌نام «یه شو بو شوم روخئونه» (شبی به رودخانه رفتم) را سرود و در سال ۱۳۵۸ آن را به چاپ رساند. شاعر در این اشعار‌ دلتنگی و نوستالژی خود را بیان می‌دارد و اندیشه سیاسی‌اش را بازتاب می‌دهد.

پاینده دومین منظومه گیلکی‌اش را به‌نام «لیله کوه» در سال ۱۳۴۷ سرود و آن را در سال ۱۳۵۸ منتشر کرد. بن مایه اشعار منظومه بر باورها و اعتقادات مردم زادگاهش استوار است.

مجموعه‌ای از اشعار فارسی شاعر در دو قالب کلاسیک و نو در سال ۱۳۸۳ پس از وفات شاعر چاپ و منتشر شد.
او یکی از چهره‌های سخت‌کوش در عرصه فرهنگ عامه بود،  کوشش‌های او در جهت گردآوری فولکور زادگاه خود از او چهره‌ای جاودانه ساخته است «فرهنگ گیل و دیلم» وی در ششمین دوره کتاب سال به‌عنوان اثری برتر برگزیده شده است.

وی ریا و تظاهر را بد می‌داشت و به مردم خود عشق می‌ورزید و تا پایان عمرش به آرمان‌هایش پایبند بود. گستره کار او فرهنگ عامه، شعر و ادبیات،‌ تاریخ و طراحی و نقاشی بود. او در شامگاه ۲۷ آبان ۱۳۷۷ در ۶۷ سالگی در تهران جهان را بدرود گفت و در زادگاهش لنگرود به خاک سپرده شد. بیش از ۱۷ کتاب و ده‌ها مقاله‌ی پژوهشی از وی در نشریات و مجلات و جنگ‌های ادبی و پژوهشی مختلف از جمله: سالنامه امید ایران، ماهنامه کاوه، یادگار نامه فخرایی، چیستا، گیلان نامه، صدای شالیزار، گیله‌وا، یادنامه استاد شهدی، کتاب گیلان، راهنمای سیاحت و زیارت گیلان و … به چاپ رسیده است.

آثار و تالیفات:

الف: شعر و ادبیات

۱ – گل عصیان (مجموعه شعر فارسی شامل ۲۲ شعر) تهران، ۵۶ ص (۱۳۳۴)

۲ – ترانه‌های گیلکی (مجموعه ۴۴ دو بیتی گیلکی) تهران، ۲۶ ص، (۱۳۳۶)

۳ – یه شو بوشوم روخئونه، ناشر مولف، ۸۰ ص (۱۳۵۷)

۴ – لیله کوه،‌ تهران، ناشر مولف، ۵۰ ص (۱۳۵۷)

۵ – شعرهای گیلکی افراشته، گردآوری و برگردان،‌ رشت، گیلکان، ۲۸۸ ص (۱۳۷۴)

۶ – گیلوا (مجموعه اشعار فارسی)،‌ تهران، آتنا، ۱۶۵ ص (۱۳۸۳)

ب: مردم‌شناسی و فرهنگ عامه‌

۱ – مثل‌ها و اصطلاحات گیل و دیلم، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، چاپ دوم، تهران، سروش،‌۳۰۲ ص (۱۳۷۴)

۲ – آیین‌‌ها و باورداشت‌های گیل و دیلم،‌ تهران، بنیاد فرهنگ ایران، چاپ دوم،‌ تهران،‌ پژوهشگاه مطالعات علوم انسانی، ۴۲۸ ص (۱۳۷۷)

۳ -‌ پل خشتی لنگرود (خشته پل)، تهران، ناشر مولف، ۱۲ ص (۱۳۵۷)

۴ – فرهنگ گیل و دیلم، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم،‌ تهران، ۷۸۸ ص (۱۳۷۶)

پ: تاریخ‌

۱ – قیام غریب شاه گیلانی مشهور به عادلشاه، تهران، انتشارات سحر، ۱۰۸ ص (۱۳۵۷)

۲ – یادی از دکتر حشمت جنگلی، تهران، انتشارات سحر، ۱۰۸ ص (۱۳۶۸)

۳ – خونینه‌های تاریخ دارالمرز (گیلان و مازندران)، رشت،‌ گیلکان، ۳۰۶ ص (۱۳۷۰)

آثار در دست چاپ:

۱ – فرهنگ گیل و دیلم جلد دوم.

۲ – گیلان در شعر شاعران‌

۳ – مجموعه داستان‌‌های کوتاه (مشتمل بر چهل داستان کوتاه)