دکتر حسن ابراهیم زاده معبود در ۱۳۱۴ه. ش در لنگرود متولد شد پس از طی تحصیلات متوسطه (از دانشسرای مقدماتی تهران) به تدریس در مدارس گیلان پرداخت. در سال ۱۳۳۶در رشته زیستشناسی در دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت.
پس از اخذ مدرک کارشناسی (۱۳۳۹ ه. ش) و کارشناسی ارشد (در سال ۱۳۴۴) از دانشگاه تهران درسال ۱۳۴۳ برای تکمیل معلوماتش به فرانسه رفت و در سالهای ۱۳۴۵ و ۱۳۴۸ مدرک کارشناسی ارشد و دکترای دولتی رشته زیستشناسی را از دانشگاه پاریس اخذ کرد. او پس از مراجعت به ایران به امر تدریس پرداخت. دکتر ابراهیم زاده معبود در کنار تدریس و تحقیق، بعنوان رئیس دانشکده علوم دانشگاه تهران (برای دو بار) و معاون آموزشی، قائم مقام دانشگاه تهران انتخاب شد.
خانواده پدری و مادری حسن ابراهیم زاده معبود همانند پدرش همگی در کار خرید و فروش برنج بودند. خاطرات کودکی: دوران کودکی حسن ابراهیم زاده معبود به بازی و تفریح سپری شد. ایشان در پنج سالگی بمدت یکسال به مکتب رفت و به تحصیل مکتبخانه پرداخت. از خاطراتی که دکتر ابراهیم زاده معبود به یاد دارد، شروع جنگ بود یک روز به کوه رفته بود. پس از آن که به نقطهای مرتفعتر رفت و در آنجا یکباره از کوه سقوط میکنند ولی چند متر پائینتر به یک درختچه شمشاد گیر کرده و نجات مییابند.
از دیگر خاطرات ایشان میتوان به مورد زیر اشاره کرد: «یک روز یک بازرس از اداره آموزش و پرورش مرکز استان به مدرسه ما آمدند…مدتی در کلاس از دانش آموزان سوالاتی پرسیدند و بعد چون از هوش و ذکاوت من خوشش آمده بود یک خودنویسی که در جیب خودش داشت به من بعنوان جایزه داد تا آن موقع حتی معلمها از طرز کار این خودنویس با خبر نبودند ولی بعد از مدتی کار با آن، با اتمام جوهر دیگر ننوشت.» اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی: حسن ابراهیم زاده معبود درخانوادهای کشاورز و از نظر اقتصادی متوسط بدنیا آمد. پدر ایشان برای ادامه تحصیل فرزندان خود حق تحصیل بعد از سال ششم ابتدایی نمیداد از آنجایی که دکتر ابراهیم زاده معبود به ادامه تحصیل علاقه وافر داشتند با کمک مادر خود پدر را برای ادامه تحصیل راضی کردند. بطوری که مجبور بود همراه تحصیل به کار نیز اشتغال داشته باشد. تحصیلات رسمی و حرفهای: حسن ابراهیم زاده معبود تحصیلات مقدماتی را در مکتب خانهای در لنگرود آغاز کرد ولی سالهای آخر دبیرستان را در تهران گذراند. در ۱۳۳۰ه. ش به دانشسرای مقدماتی تهران وارد شد و دیپلم ششم متوسطه علوم تجربی رادر سال ۱۳۳۵اخذ کرد.
از سال ۱۳۳۶ ه. ش به تحصیل در رشته زیستشناسی در دانشگاه تهران پرداخت. وی در سال ۱۳۳۹ کارشناسی و در ۱۳۴۳کارشناسی ارشد رشته مذکور را دریافت کرد و در سال ۱۳۴۴ به فرانسه رفت و در سالهای ۱۳۴۵ و ۱۳۴۸ مدرک کارشناسی ارشد و دکترای دولتی رشته زیشتشناسی را از دانشگاه دولتی سوربن اخذ کرد. خاطرات و وقایع تحصیل: حسن ابراهیم زاده معبود در طی دو سال که در دانشسرای مقدماتی به تحصیل مشغول بود، این حسن را داشت که به تمام آرزوهای خودش رسیده است. هرماه پنج تومان و هر عید نوروز یکصد و پنجاه تومان به هر دانش آموز میدادند تا نیازهای خودش را به لوازم التحریر و پوشاک و غیره تامین نمایند. ایشان از شوخیها، دعواها و دوستیهای بین دانش آموزان از قومیتهای مختلف وجود داشت خاطرات خوبی به یاد دارد و از آن دوران به نیکی یاد میکند.
فعالیتهای ضمن تحصیل: حسن ابراهیم زاده معبود در سالهای تحصیل در دوره کارشناسی دانشگاه تهران، به طور همزمان در مدارس شهرستان لنگرود به تدریس مشغول بود. استادان و مربیان: آقای صفاری (دبیر ریاضی)، آقای دکتر مقربی (دبیر ادبیات)، دکتر زاهدی، دکتر ملکی، دکتر شیبانی، دکتر مستشفی (دانشگاه) از اساتید و مربیان حسن ابراهیم زاده معبود میباشند. هم دورهایها و همکاران: آقایان خدا بخش، خرسندی، زبان نژاد، فخر و دکتر دیانت نژاد از همدوره ایهای حسن ابراهیم زاده معبود میباشند که ایشان خاطرات بیاد ماندنی از آنها به یاد دارد. همسر و فرزندان: حسن ابراهیم زاده معبود در سال ۱۳۴۲ ازدواج کرد ایشان دارای یک فرزند دختر میباشد که هم اکنون دانشجوی دوره دکتری در رشته فیزیولوژی میباشد. وقایع میانسالی: حسن ابراهیم زاده معبود پس از احراز مدرک دکتری و بازگشت از فرانسه، در دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. وی در سالهای ۱۳۵۳ و ۱۳۶۲ به مقامهای دانشیاری و استادی نایل گشت و به تالیف آثاری در رشته خود پرداخت. وی در سال ۱۳۸۰در نخستین همایش چهرههای ماندگار معرفی و برگزیده شد. ایشان همچنین از سفر خود در گردشهای علمی به کشورهای اروپایی همچون سوئیس، ایتالیا و فرانسه و غیره خاطرات زیادی به یاد دارد و از آن دوران به نیکی یاد میکند. مشاغل و سمتهای مورد تصدی: حسن ابراهیم زاده معبود پس از بازگشت از فرانسه و احراز مدرک دکتری به عضویت هئیت علمی دانشگاه تهران در آمد وی هم اکنون با درجه استادی مشغول به تدریس است. از دیگر مسئو لیتهای ایشان میتوان به چند مورد زیر اشاره کرد: عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران رئیس دانشکده علوم دانشگاه تهران برای دو دوره مدیر گروه زیستشناسی بمدت یک دوره ریاست انجمن زیستشناسی دانشگاه تهران قائم مقام ریاست دانشگاه تهران عضویت در شورای واژه گزینی و کارگروههای واژه گزینی زیستشناسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی مسئولیت در کار گروههای برنامه ریزی زیستشناسی و علوم پایه و شرکت در شورای تخصصی گسترش و شورای عالی گسترش و برنامه ریزی وزارت علوم تحقیقات و فناوری عضویت در شورای عالی آموزش و پرورش فعالیتهای آموزشی: حسن ابراهیم زاده معبود پس از احراز مدرک دکتری زیستشناسی گیاهی از دانشگاه سوربن فرانسه، به عنوان عضو هئیت علمی دانشگاه تهران در آمد و به تدریس در گروه زیستشناسی پرداخت. وی در سالهای ۱۳۵۳ و ۱۳۶۲ به مدارج دانشیاری و استادی نایل گشت. ایشان در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مشغول به تدریس میباشد. مراکزی که فرد از بانیان آن به شمار میآید: ایجاد و راه اندازی آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی و ضمائم آن دایر کردن دوره دکتری فیزیولوژی گیاهی تاسیس انجمن زیستشناسی ایران ایجاد المپیاد زیست شناسیسایر فعالیتها و برنامههای روزمره: تحقیق، تالیف و مطالعه دررشته زیستشناسی گیاهی از اموری است که بسیاری از اوقات حسن ابراهیم زاده معبود را به خود اختصاص داده است. آرا و گرایشهای خاص: حسن ابراهیم زاده معبود در زیستشناسی گیاهی به مباحث فیزیولوژی گیاهی، بیوشیمی و زیستشناسی مولکولی علاقمند است و آثاری دراین زمینه تالیف نموده است. جوائز و نشانها: حسن ابراهیم زاده معبود درسال ۱۳۸۰در نخستین همایش چهرههای ماندگار برگزیده و معرفی شد. از دیگر جوایز ایشان میتوان به چند مورد زیر اشاره کرد: سه جلد از کتابهای تالیفی ایشان بعنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شده است (مهمترین تألیف دکتر ابراهیم زاده کتاب «فیزیولوژی گیاهی» است که بعنوان کتاب سال ۶۲ در رشتۀ زیستشناسی انتخاب و معرفی گردید.) استاد نمونه، استاد ممتاز دانشگاه تهران استاد برجسته پژوهشی دانشگاه تهرانچگونگی عرضه آثار: ۱۶۲ مقاله علمی که حدود نیمی از آنها در مجلات داخلی و نیمی دیگر در مجلات خارجی به چاپ رسیده است. ۱۰۶ خلاصه مقاله چهار پنجم آنها در گرد همایی داخلی و یک پنجم در گرد هماییهای خارجی ارائه شده است.
۱۹ جلد کتاب که حدود نیمی از آنها را به تنهایی و نیمی دیگر را باتفاق همکارانش تالیف یا ترجمه کرده است. آثار: ۱ بیوشیمی ویژگی اثر: این کتاب به رشته بیوشیمی مربوط میشود و شامل بحثهای تخصصی پیرامون شیمی آلی و کاربردهای علم شیمی درزیستشناسی گیاهی میباشد۲ زیستشناسی عمومی ویژگی اثر: تالیف۳ زیستشناسی و مولکولی و تکامل ویژگی اثر: ترجمه۴ زیستشناسی سالهای دوم، سوم، چهارم متوسطه در علوم تجربی ویژگی اثر: این کتاب حاصل سه سال کار دسته جمعی است. تالیف آن در سال ۱۳۵۱ توسط آموزش و پرورش از دکتر ابراهیم زاده معبود و همکارانش خواسته شده بودکه بیش از بیست سال، هر سال با تغییراتی در آنها در دبیرستانهای کشور تدریس میشود. ۵ فیزیولوژی گیاهی ویژگی اثر: این کتاب شامل مجموعهای چند جلدی از متون درسی دانشجویان رشته زیستشناسی است که به گرایش زیستشناسی گیاهی میپردازد. این کتاب در شش جلد تالیف شده است و تالیف ان در سال ۱۳۸۶ به پایان رسیده است.
کتاب سالکتاب فیزیولوژی گیاهی تحلیلگر تمایز گیاهان و اشکال مختلف آن است که دقت در آنها ما را با توانائیهای بالفعل و امکان آشکار کردن توانائیهای بالقوه و منشاء این توانائیها در گیاهان آشنا میسازد. در کتاب مزبور بررسی مکانیسم ملکولی تمایز نشان میدهد که پروتئینها و آنزیمها در وقوع تمایز نقش اساسی دارند و تغییرات مرفولژیکی در گروههای مختلف گیاهی از ظهور تغییرات بیوشیمیائی در آنها ناشی میشود. بنابراین هر تغییری، چه به طور طبیعی و چه تحت اثر عوامل مختلف اعم از داخلی یا خارجی، که در مرفولژی اندامکها، سلولها، بافتها، اندامها و یا یک گیاه کامل حاصل میشود نتیجه تغییری است که قبلا در ترکیب شیمیائی آن حاصل شده است. ویروسها، باکتریها، قارچها و گیاهان عالی هر یک به صورتی و عملاً به صورتهائی که به ترتیب از ساده تا پیچیده تغییر میکند وقوع تمایز را نشان میدهند و با مطالعۀ آنها معلوم میشود که اولاً انجام تقسیم سلولی برای وقوع تمایز لازم است و برای نمایش وجود رابطه بین آنها میتوان از مدلهای سینتیکی استمداد گرفت. ثانیاً هومونهای گیاهی در وقوع تمایز در گیاهان نقش مهمی را ایفا میکنند و این ترکیبات موجبات تمایز جنین و ظهور جنسیت را در گیاهان فراهم میسازند. ثالثاً پیری در گیاهان صورتی از وقوع تمایز است و در نتیجۀ تغییر شدت واکنشهای متابولیسمی مختلف آشکار میشود. این کتاب در دوره نهم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی و برگزیده شده است.
آشنایی با کتاب: «فیزیولوژی گیاهی»: این مجموعه شامل فصولی در مورد مبادله انرژی، آنزیمها و تنظیم متابولیستی است که مدخل دو مبحث اصلی متابولیسم، فتوسنتز و تنفس، محسوب میشوند. البته اختصاص چند مبحث مهم فیزیولژی گیاهی به یک مجموعه مانع از آن بوده است که بتوان هر یک از مباحث مذکور را به تفصیل مورد بررسی قرار داد. این نقیصه در دو مجلد دیگر در دست تهیه است که اولی به فتوسنتز و دومی به تنفس اختصاص خواهد یافت بر طرف خواهد شد ۶ واژه نامه زیستشناسی ویژگی اثر: این کتاب در دو جلد متفاوت از هم تهیه شده است که هر کدام پس از ۹ سال کار دسته جمعی چند تن از زیستشناسان منتشر شده است.